Data publikacji: 05.08.2025
Działalność nierejestrowana (nierejestrowa) wybierana bywa jako alternatywa do działalności gospodarczej. Jednak nią nie jest. Działając w ten sposób nie stajesz się przedsiębiorcą w rozumieniu prawa gospodarczego. Wykonując usługę musisz więc zawrzeć z klientem umowę-zlecenie, a klient powinien odprowadzać za ciebie składki do ZUS.
Działalność nierejestrowana (nierejestrowa), wprowadzona do porządku prawnego ustawą z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, umożliwia osobom fizycznym prowadzenie niewielkiej działalności zarobkowej bez rejestracji firmy, pod warunkiem że przychód miesięczny nie przekracza 75 proc. minimalnego wynagrodzenia (tj. 3499,50 zł brutto w 2025 r.), a dana osoba nie prowadziła działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy. Konstrukcja ta miała stanowić ułatwienie dla osób wykonujących drobne usługi lub sprzedających własnoręcznie wykonane przedmioty w ramach aktywności okazjonalnej.
Czytaj więcej o działalności nierejestrowanej – czym jest i jakie są jej limity: klik
W przypadku usług świadczonych na rzecz klientów indywidualnych – zwłaszcza w branży beauty (usługi kosmetyczne, stylizacja paznokci, fryzjerstwo, makijaż i wiele innych) – pojawia się jednak istotna wątpliwość dotycząca podstawy prawnej wykonywania tych usług.
Osoby wykonujące te czynności nie działają jako przedsiębiorcy, a zatem ich działalność nie może być zakwalifikowana jako „działalność wykonywana na własny rachunek” w rozumieniu prawa gospodarczego. Nieposiadanie statusu przedsiębiorcy oznacza, że z punktu widzenia prawa cywilnego oraz ubezpieczeniowego osoba taka może być traktowana jako zleceniobiorca – wykonujący usługę na podstawie umowy cywilnoprawnej zawieranej każdorazowo z klientem.
Takie stanowisko przyjmuje między Ministerstwo Rozwoju – które jednoznacznie wskazuje, że: „Jeśli wykonujesz usługę (np. fryzjerską, kosmetyczną), to musisz zawrzeć z klientem umowę-zlecenie. W takim przypadku klient jest zleceniodawcą i powinien odprowadzić za ciebie składki do ZUS.” Jest to podejście literalne, zakładające, że skoro nie jest to działalność gospodarcza, a usługa została wykonana na rzecz konkretnej osoby, to należy zastosować reżim umowy-zlecenia zgodnie z art. 750 w zw. z art. 734 § 1 i nast. Kodeksu cywilnego.
W związku z tym – przy braku osobowości przedsiębiorcy – usługi świadczone przez osobę fizyczną mogą być potraktowane jako działalność wykonywana osobiście. Zgodnie z art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychody uzyskane z umów-zleceń należą właśnie do tej kategorii. Co to oznacza? W takim przypadku klient powinien zawrzeć z osobą świadczącą usługę umowę zlecenie oraz dopełnić obowiązków płatnika wobec ZUS – czyli zgłosić wykonawcę usługi do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz odprowadzać za wykonawcę należne składki (chyba że zleceniobiorca posiada inny tytuł do ubezpieczenia – np. jest studentem do 26. roku życia).
Przykład: Jesteś np. stylistką paznokci, wykonujesz mobilne usługi manicure. Klientka decydująca się na Twoje usługi jest zleceniodawcą. Prowadząc działalność nierejestrowaną powinnaś podpisać z klientką umowę-zlecenie na wykonanie manicure. Jeśli nie masz ubezpieczenia (np. nie jesteś studentką, która jest nim objęta), klientka powinna odprowadzić za ciebie składki do ZUS.
Z perspektywy ochrony interesów klienta oraz osoby świadczącej usługę, zawarcie umowy-zlecenia jest rozwiązaniem bardziej przejrzystym i bezpiecznym – jasno określa obowiązki stron, zakres usługi, termin i wynagrodzenie, a także może regulować kwestie odpowiedzialności cywilnej za ewentualne szkody (co w branży kosmetycznej nie jest rzadkością). Dodatkowo, osoba wykonująca usługę ma wówczas tytuł do ubezpieczeń społecznych, co może mieć znaczenie w kontekście wypadku przy wykonywaniu usługi, ciąży czy choroby.
Kodeks cywilny, który reguluje umowę zlecenie, nie narzuca określonej formy. Oznacza to, że umowa zlecenie może być zawarta zarówno ustnie, jak i w formie pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej. Mimo to, forma pisemna jest zalecana, ponieważ ułatwia udowodnienie warunków umowy w razie sporów.
Działalność nierejestrowana bywa przez niektóre osoby wykorzystywana jako forma „obejścia” obowiązku rejestracji działalności gospodarczej i odprowadzania składek ZUS. Trzeba pamiętać, że organy kontroli – w tym ZUS i Państwowa Inspekcja Pracy – mogą zakwestionować formę wykonywania działalności nierejestrowanej, jeżeli uznają, że ma ona charakter zorganizowany, ciągły i zarobkowy, a więc spełnia przesłanki działalności gospodarczej, mimo braku formalnej rejestracji.
W takiej sytuacji możliwe jest wydanie decyzji o konieczności rejestracji działalności gospodarczej z datą wsteczną oraz uiszczenia zaległych składek i podatków.
Podsumowując, osoby świadczące usługi w ramach działalności nierejestrowanej w Branży Beauty powinny liczyć się z ryzykiem prawnym i ubezpieczeniowym związanym z nieuregulowaniem podstawy świadczenia usług.
Z literalnego punktu widzenia, przy braku rejestracji działalności i świadczeniu usług dla osób fizycznych, relacja taka powinna być każdorazowo dokumentowana umową-zleceniem, a klient powinien występować jako zleceniodawca – z wszelkimi tego konsekwencjami prawnymi i ubezpieczeniowymi. Takie podejście, choć kontrowersyjne w środowisku prawniczym, znajduje potwierdzenie w oficjalnych źródłach administracyjnych i może być uznawane za bezpieczniejsze w przypadku ewentualnej kontroli lub sporu prawnego.
Z uwagi na rozbieżności interpretacyjne, osoby wykonujące usługi w ramach działalności nierejestrowanej – szczególnie w branży usługowej – mogą rozważyć wystąpienie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 34 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wniosek taki dotyczy ustalenia, czy dana forma świadczenia usług podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Uzyskanie decyzji ZUS w tym trybie zapewnia ochronę prawną i pozwala na bezpieczne prowadzenie działalności zgodnie ze stanowiskiem właściwego organu. Opłata za wydanie pisemnej interpretacji to 40 zł.
Jeśli masz dodatkowe pytania:
Pamiętaj także, że:
W usługach beauty musisz posiadać kasę fiskalną także przy działalności nierejestrowanej.
Od momentu podjęcia działalności nierejestrowanej masz obowiązek:
TUTAJ O DZIAŁALNOŚCI NIEREJESTOWANEJ: W SERWISIE RZĄDOWYM DLA PRZEDSIĘBIORCY
TAGI
Komentarze
Przeczytaj także