Masowe zatrucia toksyną botulinową i pacjenci w szpitalach po podaniu nielegalnego botoksu 

Data publikacji: 24.07.2025

Pacjenci pod respiratorem i wyczerpane zapasy surowicy ratującej życie przy zatruciu jadem kiełbasianym. To skutki podania nielegalnych produktów “botox-like”, w tym pochodzących z Azji, przez osoby wykonujące zabiegi estetyczne. W Wielkiej Brytanii aż 38 osób trafiło do szpitali – było to największy, niespotykany dotąd, ogólnokrajowy przypadek wystąpienia botulizmu w wyniku podania fałszywego botoksu.

Światowe media donoszą o tragedii, jaka wydarzyła się pomiędzy 4 a 14 lipca 2025 r. w Wielkiej Brytanii. Aż 38 pacjentów trafiło do szpitali z objawami ciężkiego zatrucia po popularnym zabiegu botoksu, który w medycynie estetycznej stosowany jest głównie w celu niwelowania zmarszczek. 

O sprawie poinformowała UK Health Security Agency (publiczna agencja rządowa Wielkiej Brytanii odpowiedzialna za ochronę zdrowia publicznego przed zagrożeniami biologicznymi, chemicznymi i środowiskowymi, takimi jak choroby zakaźne, pandemie czy ataki bioterrorystyczne). 

Źródłem zatrucia były nielicencjonowane i sfałszowane preparaty, wśród nich wymienia się „Toxpia” z Korei Południowej. W trzynastu przypadkach nie udało się określić marki użytego produktu.

Jak podaje JCCP – Joint Council for Cosmetics Practitioners (brytyjska organizacja regulacyjna działająca na rzecz bezpieczeństwa i jakości w medycynie estetycznej), iniekcje wykonywano w różnych miejscach, w tym w domach lekarzy (45 proc.), salonach kosmetycznych lub klinikach (26 proc.) oraz domach pacjentów (26 proc.). W jednym przypadku miejsce podania było nieznane.

Wszystkie osoby, które wykonywały zabiegi współpracują z organami ścigania.  

Toksyną botulinową zatruły się 32 kobiety i 6 mężczyzn w wieku od 25 do 82 lat. Objawy, które zgłaszali pacjenci to m.in.: opadanie powiek, podwójne widzenie, zaburzenia mowy i połykania, osłabienie mięśni, problemy z oddychaniem. U 6 osób konieczne było leczenie w oddziale intensywnej terapii, w tym wsparcie oddechowe przy pomocy respiratora. W Uniwersyteckim Szpitalu w Durham tylko w jednym dniu na ostrym dyżurze przyjęto pięć osób, lokalne zapasy antytoksyny podawanej przy zatruciu jadem kiełbasianym zostały wyczerpane.  

Przeczytaj także

Co to jest botulizm?

Botulizm to ciężkie, rzadkie, ale potencjalnie śmiertelne zatrucie jadem kiełbasianym wywołane przez toksynę botulinową wytwarzaną przez bakterie Clostridium botulinum. Jest to neurotoksyna, która zaburza pracę układu nerwowego, prowadząc do porażenia mięśni, w tym tych odpowiedzialnych za oddychanie.

Botulizm może mieć różne źródła:

  • Botulizm pokarmowy – zatrucie skażonym jedzeniem (np. konserwy domowe, wędliny, surowe mięso)
  • Botulizm niemowlęcy – u dzieci <1 roku po spożyciu np. miodu z zarodnikami C. botulinum.
  • Botulizm przyranny – gdy bakterie dostaną się do rany i produkują toksynę.
  • Botulizm jatrogeniczny (leczniczy / kosmetyczny) – przedawkowanie toksyny botulinowej w celach medycznych lub estetycznych (np. botoks).
  • Botulizm inhalacyjny – bardzo rzadki, możliwy w przypadku skażenia bronią biologiczną.

Objawy i leczenie botulizmu

Objawy botulizmu występują zwykle w ciągu 12-72 godzin od zatrucia, ale mogą się pojawić nawet w przeciągu 4 tygodni. Są to: opadanie powiek, niewyraźne widzenie, podwójne widzenie, suchość w ustach, trudności z mówieniem i połykaniem, osłabienie mięśni kończyn, porażenie mięśni oddechowych (groźne dla życia). Nie występuje gorączka, co może być istotne dla odróżnienia od innych chorób czy zatruć. 

Leczenie polega na podaniu antytoksyny botulinowej – im szybciej, tym skuteczniej, dlatego tak ważne jest szybkie zgłoszenie się do lekarza i poinformowanie o podejrzeniu zatrucia jadem kiełbasianym, ponieważ objawy bywają mylone np. z udarem. Często potrzebna jest hospitalizacja a w ciężkich przypadkach użycie respiratora. Rehabilitacja po zatruciu może trwać kilka tygodni. Jeśli antytoksyna nie zostanie podana na czas pacjentowi grozi trwałe kalectwo (uszkodzenie funkcji mózgu, porażenie mięśni) lub śmierć. 

Zatrucie toksyną botulinową w wyniku podania botoksu (botulizm jatrogeniczny) jest bardzo rzadkie, ale może się zdarzyć.

Zatrucie toksyną botulinową w wyniku podania botoksu (botulizm jatrogeniczny) jest bardzo rzadkie, ale może się zdarzyć.

Botulizm a botoks 

Botoks to popularna nazwa zabiegu i handlowa (Botox) nazwa preparatu zawierającego bardzo małe, kontrolowane dawki oczyszczonej toksyny botulinowej typu A, stosowanej w terapii medycznej (np. migrena, skurcze mięśni) i zabiegach estetycznych.

Zatrucie toksyną botulinową w wyniku podania botoksu (botulizm jatrogeniczny) jest bardzo rzadkie, ale może się zdarzyć. 

Możliwe powody wystąpienia botulizmu po podaniu botoksu:

  1. Zbyt duża dawka toksyny 

W medycynie estetycznej stosuje się minimalne, precyzyjnie odmierzane dawki toksyny botulinowej.

Jeśli dawka jest zbyt wysoka, toksyna może:

  • rozprzestrzenić się poza miejsce wstrzyknięcia,
  • dostać się do krwiobiegu,
  • dotrzeć do nerwów odpowiedzialnych za funkcje życiowe (np. oddychanie).
  1. Użycie podrabianego lub niewłaściwie przechowywanego preparatu:
  • użycie nieoryginalnych produktów (np. z czarnego rynku, bez atestu),
  • nieodpowiednie przechowywanie (botulina wymaga chłodzenia),
  • rozcieńczanie preparatu w niehigienicznych warunkach, niezgodnie z protokołem.
  1. Niewłaściwe  podanie preparatu:
  • złe miejsce iniekcji
  • nieprawidłowa dawka
  • niecertyfikowany preparat.
  1. Przeciwwskazania do podania botoksu i brak wywiadu medycznego
  • Osoby z chorobami nerwowo-mięśniowymi są bardziej podatne na zatrucie botuliną.
  • mogą wystąpić nieprzewidziane reakcje toksyczne.
  1. Rozsianie toksyny w organizmie 
  • bardzo rzadko toksyna z miejsca iniekcji może dostać się do krwiobiegu. Pojawiają się wtedy objawy typowe dla botulizmu: opadanie powiek, niewyraźna mowa, duszność, osłabienie.

Obowiązki zabiegowca – co musisz wiedzieć przed podaniem botoksu

W Polsce dotąd nie zanotowano przypadków botulizmu po podaniu toksyny botulinowej w celach estetycznych, ale działania niepożądane, jak np. opadanie powieki są dość często zgłaszane i opisywane. Dlatego tak ważne jest, by osoby wykonujące zabiegi z użyciem toksyny botulinowej miały odpowiednią wiedzę i przygotowanie oraz podchodziły z pełną odpowiedzialnością do pacjenta. 

Niezbędne jest doświadczenie w wykonywaniu zabiegów iniekcyjnych, wiedza o działaniu preparatu, zasadach podawania i możliwych działaniach niepożądanych.

Przed zabiegiem należy przeprowadzić z pacjentem wywiad medyczny. Pacjent musi być poinformowany o możliwych działaniach niepożądanych i podpisać zgodę na wykonanie zabiegu. 

Ponadto każda osoba wykonująca zabiegi iniekcyjne powinna mieć wykupione ubezpieczenie OC.

To Ci się przyda

Kto może wykonywać botoks?

W Wielkiej Brytanii medycyna estetyczna nie jest prawnie uregulowana. Zabiegi, w tym niektóre zabiegi iniekcyjne, m.in.  z użyciem toksyny botulinowej, mogą wykonywać osoby bez wykształcenia medycznego. Osoba wykonująca botoks nie musi być lekarzem, choć jest to zalecane przez organizacje branżowe.

Jak spodziewają się lokalne media, po czerwcowym kryzysie działania zmierzające do uregulowania medycyny estetycznej przyspieszą. JCCP zaapelowała do rządu o wydanie zakazu podawania toksyny botulinowej przez osoby bez licencji medycznej i zaapelowała o przyspieszenie ustawowych zmian prawnych.

JCCP – Joint Council for Cosmetic Practitioners to brytyjska organizacja regulacyjna działająca na rzecz bezpieczeństwa i jakości w medycynie estetycznej. Powstała jako odpowiedź na rosnące obawy dotyczące braku regulacji i nadzoru nad osobami wykonującymi zabiegi kosmetyczne, szczególnie te z użyciem substancji medycznych jak botoks czy wypełniacze.

Prowadzi ogólnokrajowy rejestr praktyków medycyny estetycznej, którzy spełniają określone standardy edukacyjnemają kwalifikacje medyczne lub odpowiednie uprawnienia, przestrzegają kodeksu etycznego i zasad bezpieczeństwa. Rejestruje też organizacje szkoleniowe z zakresu medycyny estetycznej, które oferują wysokiej jakości kształcenie w zgodzie ze standardami. Współpracuje z rządem UK w sprawie uregulowania sektora medycyny estetycznej – lobbuje na rzecz wprowadzenia obowiązkowych kwalifikacji dla wykonawców zabiegów estetycznych. Publikuje ostrzeżenia i rekomendacje, np. dotyczące nielegalnych preparatów, fałszywych praktyków czy zagrożeń związanych z botoksem lub wypełniaczami.

W Polsce medycyna estetyczna także nie jest prawnie uregulowana. Trwa spór o zakres kompetencji lekarzy i kosmetologów. Zarówno lekarze jak i kosmetolodzy domagają się natomiast działań w kierunku usunięcia szarej strefy, podziemia zabiegowego, likwidacji kursów online, po których osoby bez żadnego przygotowania wykonują zabiegi iniekcyjne. Kosmetolodzy oczekują ustawy o uregulowaniu ich zawodu i uznania za zawód medyczny. 

Lekarze opowiadają się za tym, by zabiegi estetyczne, szczególnie iniekcyjne, z użyciem wypełniaczy i stymulatorów, mogli wykonywać wyłącznie lekarze i lekarze dentyści. Przedmiotem sporu z kosmetologami są jednak listy, na których znajduje się wiele zabiegów także spoza tego zakresu, które do tej pory wykonywali kosmetolodzy.

Przeczytaj także

Toksyna botulinowa (popularnie botoks) jest klasyfikowana w Polsce jako produkt leczniczy dostępny wyłącznie na receptę, przeznaczony dla lekarzy i powinna być podawana przez lekarzy. Jednak preparaty medyczne są także dostępne poza oficjalnym obiegiem i osoby nieuprawnione mogą je kupić np. przez platformy społecznościowe lub w nielegalnych hurtowniach. 

Beauty Law - kancelaria dla salonu kosmetycznego

Kancelaria prawna
dla branży Beauty

Porady, reprezentacja, umowy i dokumentacja.

Umów poradę

Rynek toksyn botulinowych

W 2024 r. na całym świecie wykonano 17,4 mln chirurgicznych oraz 20,5 mln niechirurgicznych zabiegów plastycznych i estetycznych – wynika z najnowszego globalnego badania Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgii Plastycznej i Estetycznej ISAPS (International Society of Aesthetic Plastic Surgery). Botoks jest najpopularniejszym niechirurgicznym zabiegiem estetycznym wykonywanym na świecie.

Amerykańska firma doradcza MarketsandMarkets oszacowała, że w 2030 r. globalny rynek toksyn botulinowych będzie wart 15,7 mld dolarów i będzie rósł w tempie blisko 12 proc. rocznie.

Przeczytaj także

TAGI

Katarzyna Bochner

Katarzyna Bochner

Dziennikarka, redaktorka. Od ponad 20 lat zajmująca się branżowymi publikacjami na temat sektora kosmetycznego i beauty.

  • Albumy muzyczne bez opłat Beauty Razem

    Pakiet 15 albumów

    999,00  z VAT

    Wszystkie albumy w specjalnej cenie

    Dodaj do koszyka
    album-art
    Sorry, no results.
    Please try another keyword
  • Beauty Music - Disco Set Pakiet

    Disco Set

    249,00  z VAT

    Energiczne disco pełne życia

    Dodaj do koszyka
    album-art
    Sorry, no results.
    Please try another keyword
  • Beauty Music - Massage Set

    Massage Set

    249,00  z VAT

    Relaksacyjna muzyka do masażu

    Dodaj do koszyka
    album-art
    Sorry, no results.
    Please try another keyword
  • Magia Świąt - Muzyka Świąteczna

    Magia Świąt – Muzyka Świąteczna

    149,00  z VAT

    Pobierz za darmo i cieszmy się magią świąt!

    Dodaj do koszyka
    album-art
    Sorry, no results.
    Please try another keyword

Przeczytaj także

Zapisz się, a nie przegapisz niczego ważnego. W naszym newsletterze znajdziesz informacje o najciekawszych dyskusjach, postach, produktach i nowościach, które ciągle pojawiają się w Grupie Beauty Razem!

Coś poszło nie tak. Spróbuj raz jeszcze.
Dziękujemy za zapis. Jesteśmy w kontakcie!
0
    0
    Twój koszyk
    Twój koszyk jest pusty